Tư vấn qua zalo
So sánh HACCP và ISO 22000: Nên áp dụng tiêu chuẩn nào? Nếu bạn đang làm trong ngành thực phẩm thì chắc chắn đã nghe đến HACCP và ISO 22000. Đây là hai tiêu chuẩn quan trọng trong việc kiểm soát mối nguy và đảm bảo an toàn cho sản phẩm trước khi đến tay người tiêu dùng. Vậy, HACCP và ISO 22000 giống và khác nhau ở những điểm nào, và đâu là lựa chọn phù hợp với các doanh nghiệp?
HACCP là gì?
HACCP (Hazard Analysis and Critical Control Points) là hệ thống phân tích mối nguy và kiểm soát điểm tới hạn trong quá trình sản xuất thực phẩm. Mục tiêu của HACCP là nhận diện, đánh giá và kiểm soát các mối nguy có thể ảnh hưởng đến an toàn thực phẩm, bao gồm mối nguy sinh học (vi khuẩn, virus), hóa học (dư lượng hóa chất, chất tẩy rửa), và vật lý (kim loại, mảnh thủy tinh, dị vật).
HACCP được xem là công cụ quản lý rủi ro trong hoạt động chế biến, đặc biệt tập trung vào ngăn ngừa hơn là xử lý hậu quả, giúp doanh nghiệp giảm thiểu sự cố, sai lỗi và nguy cơ thu hồi sản phẩm.
HACCP có thể áp dụng cho toàn bộ chuỗi sản xuất thực phẩm, từ:
- Kiểm soát nguyên liệu đầu vào
- Sơ chế – chế biến – đóng gói
- Lưu kho – vận chuyển
- Phân phối tới người tiêu dùng cuối
Điểm cốt lõi: từng công đoạn đều có thể phát sinh mối nguy và cần được xác định biện pháp kiểm soát phù hợp.
Ưu – hạn chế của HACCP
Ưu điểm:
- Tập trung vào kiểm soát mối nguy trực tiếp trong sản xuất
- Phù hợp với nhiều doanh nghiệp, quy trình đơn giản
- Dễ triển khai hơn so với hệ thống quản lý toàn diện
Hạn chế:
- Không thiết lập cấu trúc quản lý tổng thể như ISO
- Yêu cầu phải duy trì hồ sơ, giám sát liên tục
- Khó bao quát hoạt động khi doanh nghiệp mở rộng nhiều phân xưởng, chi nhánh
ISO 22000 là gì?
ISO 22000 là tiêu chuẩn quốc tế về hệ thống quản lý an toàn thực phẩm, do Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế (ISO) ban hành. ISO 22000 kết hợp các nguyên tắc của HACCP với mô hình quản lý theo chu trình PDCA, giúp doanh nghiệp kiểm soát mối nguy một cách toàn diện từ chiến lược, vận hành đến đánh giá và cải tiến.
ISO 22000 không chỉ tập trung vào quá trình sản xuất mà còn bao quát các yếu tố quản trị, trách nhiệm lãnh đạo, năng lực nhân sự, truyền thông nội bộ và hệ thống tài liệu. Điều này giúp doanh nghiệp xây dựng cơ chế quản lý an toàn thực phẩm ổn định, minh bạch và có thể mở rộng.
Do sử dụng HLS, ISO 22000 có thể tích hợp với các hệ thống quản lý khác, như:
- ISO 9001 (Quản lý chất lượng)
- ISO 45001 (An toàn lao động)
- ISO 14001 (Môi trường)
giúp doanh nghiệp vận hành đồng bộ, giảm trùng lặp tài liệu và nâng cao hiệu quả.
ISO 22000 sử dụng cấu trúc HLS (High Level Structure), gồm các mục:
- Bối cảnh tổ chức
- Vai trò lãnh đạo
- Hoạch định rủi ro và cơ hội
- Hỗ trợ và nguồn lực
- Vận hành
- Đánh giá kết quả hoạt động
- Cải tiến liên tục
Cùng với đó, tiêu chuẩn vận hành theo chu trình PDCA giúp kiểm soát – đánh giá – điều chỉnh – nâng cấp hệ thống.
Ưu – hạn chế của ISO 22000
Ưu điểm:
- Hệ thống quản lý toàn diện, minh bạch và có thể mở rộng
- Dễ tích hợp với các tiêu chuẩn ISO khác
- Tăng mức độ tin cậy đối tác và tính nhất quán quản lý nội bộ
Hạn chế:
- Yêu cầu nhiều tài liệu hơn HACCP
- Thời gian triển khai lâu hơn
- Cần nhận thức và cam kết từ lãnh đạo doanh nghiệp
Xem thêm: Vệ sinh an toàn thực phẩm là gì? Đơn vị được miễn giấy phép
HACCP và ISO 22000 giống nhau ở điểm nào?
So sánh HACCP và ISO 22000: Mặc dù mỗi tiêu chuẩn có phạm vi và cách tiếp cận khác nhau, nhưng vẫn có nhiều điểm tương đồng trong mục tiêu và phương pháp kiểm soát an toàn thực phẩm. Cụ thể:
- Đều hướng đến mục tiêu đảm bảo an toàn thực phẩm thông qua việc kiểm soát mối nguy trong suốt quá trình sản xuất.
- Cùng yêu cầu việc phân tích mối nguy và giảm thiểu rủi ro ở từng công đoạn xử lý thực phẩm.
- Đều sử dụng nguyên tắc HACCP làm nền tảng cho phương pháp kiểm soát.
- Yêu cầu đào tạo nhân sự liên quan đến an toàn thực phẩm, đảm bảo người thực hiện hiểu rõ quy trình.
- Đều yêu cầu giám sát, kiểm tra và lưu hồ sơ, phục vụ việc truy xuất và chứng minh tuân thủ khi cần.
- Đều hỗ trợ cải tiến liên tục, thông qua kiểm soát mối nguy và cập nhật quy trình khi có thay đổi thực tế sản xuất.
- Đều áp dụng cho doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng thực phẩm: chế biến, bảo quản, vận chuyển, phân phối.
Xem thêm: Dịch vụ xin giấy phép VSATTP
Sự khác biệt của HACCP và ISO 22000 là gì?
HACCP và ISO 22000 thường được đặt lên bàn cân khi doanh nghiệp lựa chọn hệ thống đảm bảo an toàn thực phẩm. Dưới đây là bảng so sánh HACCP và ISO 22000 theo các tiêu chí cốt lõi để bạn thấy rõ được sự khác biệt.
| Tiêu chí | HACCP | ISO 22000 |
| Nguồn gốc | Được hình thành bởi công ty Pillsbury. | Phát triển và ban hành bởi Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế và có hiệu lực trên toàn thế giới. |
| Mục đích | Kiểm soát mối nguy trong quá trình sản xuất thực phẩm. | Thiết lập hệ thống quản lý an toàn thực phẩm toàn diện và liên tục. |
| Phạm vi áp dụng | Tập trung vào quy trình sản xuất, chế biến thực phẩm. | Bao quát toàn bộ hệ thống quản lý: chiến lược, vận hành, truyền thông, cải tiến. |
| Nguyên tắc | Dựa trên 7 nguyên tắc HACCP. | Kết hợp nguyên tắc HACCP + PDCA + yêu cầu quản lý ISO. |
| Tài liệu yêu cầu | Ít hơn, chủ yếu liên quan đến kiểm soát điểm tới hạn. | Nhiều hơn, bao gồm chính sách, mục tiêu, quy trình, đánh giá và cải tiến. |
| Cấu trúc tiêu chuẩn | Không theo mô hình quản lý ISO. | Theo HLS, dễ tích hợp với ISO 9001, ISO 14001, ISO 45001. |
| Mức độ phù hợp | Phù hợp cơ sở nhỏ, quy trình đơn giản. | Phù hợp doanh nghiệp mở rộng, vận hành nhiều bộ phận. |
| Khả năng tích hợp | Không cấu trúc để tích hợp với hệ thống khác. | Có thể tích hợp với nhiều tiêu chuẩn ISO. |
| Yêu cầu sự tham gia của lãnh đạo | Có nhưng không ở cấp độ quản trị hệ thống. | Yêu cầu cam kết và vai trò lãnh đạo rõ ràng. |
Xem thêm: đăng ký vệ sinh an toàn thực phẩm
Câu hỏi thường gặp
Khi nào nên chọn ISO 22000?
Doanh nghiệp nên chọn ISO 22000 nếu:
– Hướng đến xuất khẩu hoặc cung ứng cho chuỗi doanh nghiệp nước ngoài.
– Có nhiều bộ phận, nhiều nhà máy, cần hệ thống đồng bộ từ lãnh đạo đến vận hành.
– Cần cơ chế đánh giá, đo lường, giám sát, cải tiến định kỳ.
– Muốn xây dựng văn hóa quản lý rủi ro và cải tiến liên tục lâu dài.
– Đang tìm kiếm chuẩn quốc tế có tính công nhận cao và dễ tích hợp với ISO 9001 hoặc các tiêu chuẩn khác.
Khi nào nên chọn HACCP?
Doanh nghiệp nên chọn HACCP nếu:
– Quy mô nhỏ đến vừa, tập trung vào sản xuất – chế biến.
– Mục tiêu chính là thiết lập quy trình kiểm soát mối nguy trong từng công đoạn.
– Chưa có nhu cầu triển khai hệ thống quản lý phức tạp.
– Ngân sách và nhân sự có hạn, muốn chứng nhận trong thời gian ngắn hơn.
– Phù hợp với các cơ sở sản xuất thực phẩm nội địa, nhà máy mới thành lập, hoặc doanh nghiệp cần chứng minh kiểm soát rủi ro ở mức nền tảng.
Chi phí xin giấy chứng nhận ISO và HACCP bao nhiêu?
Chi phí chứng nhận ISO 22000 hoặc HACCP không cố định mà phụ thuộc vào quy mô doanh nghiệp, số lượng dây chuyền, số điểm kiểm soát, mức độ hoàn thiện hồ sơ nội bộ và tổ chức chứng nhận mà doanh nghiệp lựa chọn.
Chi phí tham khảo: Dịch vụ xin giấy chứng nhận ISO 22000:2018 giá từ 16 triệu và dịch vụ xin giấy chứng nhận HACCP từ 20 triệu đồng.
Bài viết liên quan
