Khi kinh doanh ăn uống hay sản xuất thực phẩm, việc kiểm tra vệ sinh an toàn thực phẩm là khâu bắt buộc để đảm bảo cơ sở hoạt động đúng quy định và an toàn cho người tiêu dùng. Đây cũng là bước quan trọng trước khi xin giấy phép an toàn thực phẩm – loại “giấy phép con” mà hầu hết doanh nghiệp F&B, bếp ăn, nhà máy thực phẩm đều phải có. Trong bài viết này, Alpha Legal sẽ nêu rõ kiểm tra VSATTP gồm những gì, ai phải thực hiện, quy trình diễn ra ra sao… để bạn dễ hình dung và chuẩn bị cho đúng.

Kiểm tra vệ sinh an toàn thực phẩm là gì?
Kiểm tra vệ sinh an toàn thực phẩm (VSATTP) là một thủ tục pháp lý do Nhà nước quy định nhằm đảm bảo thực phẩm được sản xuất, chế biến, bảo quản theo cách “sạch” và an toàn trước khi đến tay người tiêu dùng.

Mục đích của việc kiểm tra
- Bảo vệ người tiêu dùng
- Giúp các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm đáp ứng các quy định về VSATTP theo luật, từ đó tránh bị xử phạt hoặc đình chỉ hoạt động.
- Có thể phát hiện sớm các sai sót trong quy trình vệ sinh, bảo quản, chế biến để khắc phục kịp thời, từ đó giảm nguy cơ bị xử lý vi phạm.
Những cơ sở nào phải kiểm tra vệ sinh an toàn thực phẩm?
- Cơ sở sản xuất thực phẩm.
- Cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống (quán ăn, nhà hàng, bếp ăn tập thể…).
- Cơ sở kinh doanh thực phẩm đóng gói, phân phối, kho lạnh.
- Các trường hợp được miễn/giảm kiểm tra (nếu có theo quy định).

Cơ quan nào thực hiện kiểm tra VSATTP?
- Cục An toàn thực phẩm: Phụ trách các cơ sở lớn, phạm vi quản lý trên toàn quốc.
- Sở Y tế, Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm, Cơ quan quản lý ATTP thuộc Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương: Kiểm tra các cơ sở sản xuất – kinh doanh thực phẩm trên địa bàn tỉnh, thành phố.
- UBND quận, huyện, thị xã: Thực hiện kiểm tra các cơ sở vừa và nhỏ theo phân cấp của địa phương.
- Phòng Y tế, Trung tâm Y tế hoặc Cơ quan chuyên môn tham mưu: Hỗ trợ chuyên môn, phối hợp kiểm tra khi cần.
- UBND xã, phường, thị trấn, Trạm Y tế xã: Kiểm tra các cơ sở kinh doanh nhỏ lẻ, hộ gia đình, quán ăn nhỏ trên địa bàn.
Nội dung kiểm tra VSATTP gồm những gì?
Nội dung kiểm tra vệ sinh an toàn thực phẩm được quy định trong Điều 6 – Thông tư 48/2015/TT-BYT, bao gồm nhiều nhóm yêu cầu liên quan đến hồ sơ pháp lý, điều kiện cơ sở và quy trình sản xuất.
Đối với cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm
Kiểm tra hồ sơ pháp lý:
- Giấy đăng ký kinh doanh
- Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện ATTP
- Giấy xác nhận kiến thức ATTP
- Giấy khám sức khỏe của chủ cơ sở và nhân viên
- Các chứng nhận chất lượng (ISO, HACCP…) nếu có
Kiểm tra hồ sơ công bố sản phẩm:
- Giấy tiếp nhận bản công bố hợp quy / giấy các nhận công bố phù hợp quy định ATTP
- Giấy xác nhận nội dung quảng cáo (nếu quảng cáo)
Kiểm tra điều kiện cơ sở và quy trình:
- Khu vực sản xuất, chế biến, bảo quản
- Trang thiết bị – dụng cụ
- Quy trình vận chuyển và bảo quản thực phẩm
- Nguồn gốc – hạn sử dụng nguyên liệu, phụ gia và thành phẩm thực phẩm
- Điều kiện nhân sự trực tiếp sản xuất
- Các quy định liên quan đến sản phẩm và hoạt động sản xuất
Kiểm tra nhãn sản phẩm: Đầy đủ thông tin, đúng quy định ghi nhãn
Kiểm nghiệm sản phẩm định kỳ: Hồ sơ kết quả kiểm nghiệm theo yêu cầu từng nhóm sản phẩm
Kiểm tra nội dung quảng cáo thực phẩm (nếu có).
- Kiểm tra hồ sơ nhập khẩu (với cơ sở nhập khẩu).
- Lấy mẫu kiểm nghiệm khi cần thiết.

Đối với cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống, thức ăn đường phố
Kiểm tra hồ sơ hành chính pháp lý của cơ sở:
- Giấy đăng ký kinh doanh
- Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện ATTP (nếu thuộc diện phải cấp)
- Giấy xác nhận kiến thức ATTP
- Giấy khám sức khỏe chủ cơ sở và nhân viên
Kiểm tra hồ sơ tài liệu và điều kiện thực tế:
- Khu vực chế biến
- Trang thiết bị dụng cụ
- Người trực tiếp sản xuất, kinh doanh TP
- Quy trình chế biến, vận chuyển và bảo quản thực phẩm
- Thực hành vệ sinh của nhân viên
- Nguồn nước
- Nguồn gốc nguyên liệu
- Việc lưu mẫu thực phẩm
Lấy mẫu thực phẩm để kiểm nghiệm nếu cần.

Quy trình kiểm tra vệ sinh an toàn thực phẩm
Quy trình kiểm tra VSATTP được quy định tại Thông tư 48/2015/TT-BYT, gồm hai giai đoạn chính: ra quyết định kiểm tra và thực hiện kiểm tra tại cơ sở.
Bước 1: Ban hành quyết định kiểm tra
Cơ quan có thẩm quyền (Cục ATTP, Sở Y tế, UBND cấp huyện/xã…) sẽ ban hành quyết định kiểm tra với các nội dung:
- Phạm vi, địa bàn kiểm tra
- Hình thức kiểm tra: theo kế hoạch hoặc đột xuất
- Thời gian, thời hạn kiểm tra
- Thành phần, nhiệm vụ của đoàn kiểm tra
Bước 2: Đoàn kiểm tra tiến hành kiểm tra tại cơ sở
Khi đến cơ sở, đoàn kiểm tra sẽ thực hiện theo trình tự:
- Công bố quyết định kiểm tra với chủ cơ sở.
- Tiến hành kiểm tra theo đúng nội dung quy định tại Điều 6 Thông tư 48/2015/TT-BYT (kiểm tra hồ sơ, cơ sở vật chất, quy trình sản xuất, nguồn gốc nguyên liệu, ghi nhãn, kiểm nghiệm…).
- Lập biên bản kiểm tra theo mẫu ban hành kèm Thông tư.
- Báo cáo kết quả kiểm tra về cơ quan quản lý.
- Ra quyết định xử lý nếu phát hiện vi phạm hoặc yêu cầu cơ sở khắc phục. Trường hợp đáp ứng đầy đủ điều kiện, kết quả kiểm tra sẽ là cơ sở để xem xét cấp/công nhận điều kiện ATTP.
Khi nào cần kiểm tra VSATTP?
- Khi xin cấp giấy phép an toàn thực phẩm.
- Khi gia hạn giấy phép.
- Khi cơ sở đi vào hoạt động mới.
- Kiểm tra định kỳ theo kế hoạch của cơ quan quản lý.
- Kiểm tra đột xuất khi có phản ánh, khiếu nại hoặc sự cố thực phẩm
Kiểm tra vệ sinh an toàn thực phẩm là bước quan trọng để đảm bảo thực phẩm được sản xuất và kinh doanh trong môi trường an toàn, đúng chuẩn quy định. Đồng thời cũng là yếu tố bắt buộc để được cấp giấy phép ATTP và duy trì hoạt động ổn định, hợp pháp.
Nếu doanh nghiệp cần hỗ trợ xin giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm, liên hệ Alpha Legal để được hỗ trợ từ a tới z, nhanh chóng, đúng quy định.
Bài viết liên quan